Lekcje/warsztaty/debaty
WARSZTATY „LEGO WŚRÓD PÓL”
CEL EDUKACYJNY – przekazywanie poprzez ciekawą i kreatywną zabawę wiadomości na temat różnorodności biologicznej, w szczególności roli zarośli śródpolnych na terenach rolniczych i rolnictwa ekologicznego.
Uczestnicy podczas warsztatów będą budować z klocków lego makietę pól uprawnych z uwzględnieniem zarośli śródpolnych i żyjących tam organizmów żywych, poznają różne gatunki drzew i krzewów oraz zwierząt występujących w zaroślach śródpolnych, pracę rolnika, znaczenie takich pojęć jak korytarz ekologiczny, zmiany klimatu, rolnictwo ekologiczne.
Klocki Lego są zabawą popularną i lubianą przez dzieci. Ich prosta forma i łatwość ich łączenia zapewnia nieograniczoną możliwość budowania, rozwijając równocześnie wyobraźnię dziecka i pasję tworzenia. Poprzez zabawę dzieci będą poznawały i zapamiętywały zagadnienia związane z tematyką zajęć.
Prowadzenie: edukatorzy Klubu Gaja
ZAJĘCIA/PREZENTACJE „ŚWIĘTO DRZEWA – WŚRÓD PÓL”
CEL EDUKACYJNY – przekazywanie wiadomości na temat różnorodności biologicznej na terenach rolniczych, w szczególności w kontekście zmian klimatu.
Podczas godzinnych zajęć uczestnicy poznają różne gatunki drzew i krzewów oraz zwierząt charakterystycznych dla zadrzewień śródpolnych, poznają ich rolę i znaczenie dla przyrody, gospodarki i społeczeństwa. Dowiedzą się jaki wpływ mają zmiany klimatu na środowisko naturalne i zanikanie bioróżnorodności, a także zobaczą korzyści płynące ze zrównoważonego rolnictwa i ekoturystyki.
Lekcje prowadzone będą w różnych typach placówek oświatowych – przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjalnych i średnich. Podczas zajęć wykorzystywane będą interaktywne formy pracy dostosowane do wieku uczniów.
Prowadzenie: edukatorzy Klubu Gaja
CYKL ZAJĘĆ DLA SZKÓŁ ROLNICZYCH
W zajęciach wezmą udział 4 szkoły średnie o profilu rolniczym z makroregionu objętego projektem: Zespół Szkół Przyrodniczo-Technicznych w Międzyświeciu(woj. śląskie), Zespół Szkół Agroprzedsiębiorczości im. Mikołaja Kopernika w Rzeszowie(woj. podkarpackie), Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Głubczycach(woj. opolskie), Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Nawojowej(woj. małopolskie).
CEL EDUKACYJNY – podniesienie wiedzy uczniów na temat roli zarośli śródpolnych w ochronie różnorodności biologicznej i przeciwdziałaniu zmianom klimatu, a także zdrowiu obywateli i rozwoju zrównoważonego; zdobycie wiedzy praktycznej i doświadczenia w rozpoznawaniu gatunków drzew, krzewów oraz zwierząt występujących w zaroślach, poznanie walorów dzikich roślin jadalnych i leczniczych związanych z zaroślami sródpolnymi; uczenie się poprzez obserwację i doświadczenie; kształtowanie postaw ekologicznych w trosce o lokalne zasoby przyrodnicze; aktywizacja młodych ludzi na rzecz ochrony różnorodności biologicznej na terenach rolniczych – sadzenie i ochrona zadrzewień i zakrzewień śródpolnych przy udziale innych członków społeczności.
WYKŁADY
Współpraca źródłem sukcesu
Wykład wprowadzający m.in.: przedstawienie idei projektu, pokazanie współzależności pomiędzy człowiekiem, przyrodą i gospodarką, omówienie wspólnych działań jako możliwości wprowadzania zmiany społecznej w otaczającym nas środowisku, przykłady jak podejmować działania angażujące innych.
Prowadzenie: Jacek Bożek – założyciel i prezes Klubu Gaja
Kapitalny kapitał – ekologiczny i społeczny
Wykład podsumowujący m.in. przedstawienie przebiegu realizacji projektu i jego efektów, dzielenie się doświadczeniem, jak możemy kontynuować wspólne działania.
Prowadzenie: Jacek Bożek – założyciel i prezes Klubu Gaja.
WARSZTATY
Różnorodność biologiczna – niepoznany i niedoceniany skarb ludzkości
Podczas warsztatu uczestnicy dowiedzą się dlaczego różnorodność biologiczna jest ważna, jakie ma znaczenie dla funkcjonowania przyrody i w jaki sposób powinniśmy z niej korzystać nie uszczuplając zarazem jej zasobów. W trakcie zajęć terenowych uczniowie przekonają się jak skromna jest nasza wiedza na temat różnorodności biologicznej i funkcjonowania przyrody. Od czasów Linneusza opisano około 1,5 miliona gatunków, a naukowcy sugerują, że potencjalna liczba gatunków na Ziemi to 90-100 milionów. Wspólnie będziemy zastanawiać się dlaczego w tak gwałtownym tempie spada różnorodność biologiczna na Ziemi, czego efektem jest np. utrata żyzności gleby, spadek połowów ryb, zmniejszone zapylanie roślin, wzrost ilości dwutlenku węgla, zagrożenie wielu gatunków roślin i zwierząt jako efekt zmian klimatu. Dlaczego niszczymy życie na Ziemi, działamy wbrew prawom natury, stwarzając tym samym zagrożenie naszej dalszej egzystencji na tej planecie?
Prowadzenie: prof. dr hab. Piotr Skubała – biolog/ekolog, pracownik naukowy Katedry Ekologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego.
Warsztat etnobotaniczny
Warsztat obejmować będzie spacer po terenach rolniczych, obserwację i omawianie roli zadrzewień i zakrzewień śródpolnych m.in. przeciwdziałanie zanikaniu owadów zapylających i wpływie na rolnictwo, wartości krajobrazowe zadrzewień i płynące z nich korzyści dla ekoturystyki. Podczas zajęć uczestnicy poznają dzikie rośliny lecznicze i jadalne rosnące wśród pól, ich skład chemiczny, sposób wykorzystania i znaczenie w kulturze. Następnym etapem będzie zbieranie różnych gatunków roślin oraz ich przetwarzanie – suszenie, przechowywanie, przygotowywanie odwaru, naparu, syropu, nalewki. Uczniowie dowiedzą się też jak wykorzystać rośliny w kuchni. Odbędzie się wspólne gotowanie – przyrządzanie konfitur, sałatek i napojów.
Prowadzenie: Karol Szurdak – etnobotanik, biolog, prowadzi warsztaty nt. praktycznego wykorzystania roślin użytkowych
Rozśpiewani rezydenci pośród pól i ich czworonożni sąsiedzi
Podczas zajęć uczestnicy zapoznają bogactwo bioróżnorodności na terenach rolniczych, w tym gatunki ptaków priorytetowych w EU związanych z zaroślami śródpolnymi. Prowadzone będą obserwacje przyrodnicze przy użyciu lornetek i lunety oraz poszukiwanie tropów i śladów zwierząt. Uczniowie nauczą się czerpać informacje ze zdjęć satelitarnych dostępnych w Internecie ( np. Geservice.gdos.pl ) do prowadzenia obserwacji w terenie oraz poznają kodeks etycznej fotografii przyrodniczej.
Prowadzenie: Marcin Karetta – fotograf, współpracownik Zakładu Ekologii Ptaków we Wrocławiu, Instytutu Biologii Środowiskowej w Krakowie.
WYJAZD STUDYJNY DO MODELOWEGO GOSPODARSTWA EKOLOGICZNEGO
CEL EDUKACYJNY – zdobycie wiedzy praktycznej w zakresie prowadzenia ekologicznego gospodarstwa; podniesienie wiedzy uczniów na temat zrównoważonego rolnictwa oraz różnych funkcji zadrzewień i zakrzewień śródpolnych; kształtowanie postaw ekologicznych poprzez interaktywne zajęcia; zainteresowanie młodych ludzi rolnictwem ekologicznym w trosce o zachowanie bioróżnorodności i przeciwdziałaniu zmianom klimatu; propagowanie zasad zrównoważonego rozwoju i zrównoważonego rolnictwa.
Podczas 3 dniowego pobytu w gospodarstwie ekologicznym w Grzybowie uczniowie wezmą udział w warsztatach w ramach Ekologicznego Uniwersytetu Rolniczego. Poznają zasady rolnictw ekologicznego, strukturę zasiewów, chów bydła i kóz mlecznych. Poznają różnorodność w świecie owadów – zapylaczy oraz organizmów glebowych i ich znaczenie dla funkcjonowania gospodarstwa ekologicznego. Dowiedzą się jak wypieka się chleb i produkuje ser żółty dojrzewający. Poznają ekonomikę gospodarstwa w Grzybowie i źródła dochodów: piekarnię, serownię, działalność edukacyjną.
Prowadzenie: Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne ZIARNO
KONKURS NA QUEST
Questing to turystyką z zagadkami. Rodzaj gry terenowej, której celem jest odkrywanie dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego danego regionu poprzez zwiedzanie ciekawych miejsc, często poza oznakowanymi trasami, poznawanie legend i historii danego miejsca. Zabawa polega na tworzeniu nieoznakowanych szlaków (QUESTÓW), którymi można wędrować kierując się informacjami zawartymi w wierszowanych wskazówkach.
CEL KONKURSU – odkrycie na nowo swojego regionu poprzez wyjątkowe elementy i historie związane z lokalnym dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym, odkrywanie ciekawych zadrzewień śródpolnych w najbliższej okolicy i ich propagowanie jako atrakcji turystycznej, aktywizacja młodych ludzi na rzecz swojego regionu, promocja regionu poprzez ekoturystykę.
W konkursie wezmą udział 4 szkoły rolnicze biorące udział w projekcie. Konkurs poprzedzony będzie warsztatem, podczas którego młodzież pod okiem trenera zgłębi tajniki tworzenia Questów. Zwycięski Quest zostanie opublikowany na portalu www.questy.com.pl , dodatkowo ciekawe Questy zostaną umieszczone w aplikacji mobilnej Klubu Gaja „Drzewa z klimatem”.
Prowadzenie warsztatu: Grzegorz Gołoś – trener, doradca i coach. Specjalista z zakresu turystyki, publicysta związany z miesięcznikiem Rynek Turystyczny. Twórca produktów i pakietów turystycznych, szlaków, gier terenowych i questów.
WYKŁADY/DEBATY DLA SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH
Wykłady/debaty adresowane są do różnych grup społeczny z terenów wiejskich – mieszkańców, organizacji społecznych, samorządowców.
Podczas debat poruszane będą problemy środowiskowe takie jak utrata różnorodności biologicznej, zmiany klimatu czy zanikanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, co stanowi poważny problem dla przyrody, gospodarki i społeczeństw. Uczestnicy wspólnie zastanawiać się będą nad rolą i znaczeniem edukacji ekologicznej, koniecznością budowania kapitału społecznego i współpracą na rzecz ochrony i odtwarzania zadrzewień śródpolnych.
Prowadzenie: eksperci z Klubu Gaja.
Aplikacja mobilna Drzewa z klimatem
Aplikacja „Drzewa z klimatem” Klubu Gaja przygotowana na urządzenia mobilne, przedstawia ciekawe przyrodniczo, historycznie i kulturowo drzewa w Polsce, a także atrakcje turystyczne oraz atlas drzew. Aplikacja adresowana jest do wszystkich miłośników przyrody i podróżników szukających ciekawych miejsc w naszym kraju. Można pobrać ją bezpłatnie w sklepach internetowych.
Zawartość aplikacji stanowi blisko 150 zdjęć wraz opisami niezwykłych drzew pomników przyrody oraz finalistów konkursu Drzewo Roku Klubu Gaja. Dodatkowo wszystkie drzewa wraz ze współrzędnymi GPS zostały umieszczone na mapie, tak aby użytkownicy mogli w łatwy sposób zlokalizować je i wytyczyć trasę dojazdu np. podczas wycieczki. W aplikacji zostały wykorzystane zdjęcia i informacje z publikacji Centrum Informacyjnego Lasów Państwowych „90 drzew. Okazy niezwykłe” autorstwa Pawła Zarzyńskiego i Roberta Tomusiaka oraz „Czas/Czar drewna”.
Aplikacja zawiera w sobie bardzo bogatą bibliotekę, o wysokiej wartości merytorycznej, informacji związanych z drzewami w naszym kraju, zaprezentowanych w formie, która jest w tej chwili oczekiwana przez młodzież, ale także pozostałe grupy społeczne. (…) to przykład nowoczesnego, atrakcyjnego, nieszablonowego pomysłu popularyzacji zagadnień dotyczących ochrony środowiska w naszym społeczeństwie, szczególnie wśród jego młodszej części – pisze o aplikacji prof. dr hab. Piotr Skubała z Katedry Ekologii Uniwersytetu Śląskiego.
Podczas realizacji projektu aplikacja zostanie wzbogacona o opisy i zdjęcia gatunków drzew i krzewów charakterystycznych dla zadrzewień śródpolnych, ciekawostki dotyczące roli i znaczenia zarośli śródpolnych oraz trasy wycieczek z uwzględnieniem modelowych stanowisk zadrzewień śródpolnych. Zostanie przygotowana również wersja aplikacji dla smartfonów w systemie Windows Phone.
Pobierz aplikację:
Wystawa Święto Drzewa wśród pól
TEMAT WYSTAWY – Zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, ich rola w ochronie bioróżnorodności i przeciwdziałaniu zmianom klimatu – 7 modułów zawierających interaktywną zabawę manualną lub stanowisko odsłuchowe.
Zakres tematyczny wystawy:
O Klubie Gaja i „Święcie Drzewa – wśród pól”
Projekt „Święto Drzewa – wśród pól” jako kontynuacja i rozwinięcie programu edukacji ekologicznej Święto Drzewa. Przedstawienie dotychczasowych działań Klubu Gaja na rzecz sadzenia i ochronie drzew, a także roli zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, co wpływa na ochronę bioróżnorodności i zmniejszenie skutków zmian klimatu.
Ochrona bioróżnorodności
Zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne jako ostoje wielu gatunków roślin i zwierzat. Przedstawienie gatunków roślin i zwierząt związanych z zadrzewieniami śródpolnymi i nie mogącymi występować w innych ekosystemach np. pliszka żółta.
O łagodzeniu skutków zmian klimatu
Jak drzewa poprzez absorbowanie dwutlenku węgla wpływają na niwelowanie niekorzystnych skutków zmian klimatu. Zadrzewienia i zakrzewienia na terenach rolniczych polepszają lokalne warunki klimatyczne, ograniczają erozję gleby, regulują stosunki wodne.
O pięknie drzew i krajobrazu.
Zwrócenie uwagi na potrzebę ochrony krajobrazu oraz podniesienia walorów krajobrazowych miejscowości wiejskich poprzez obecność zadrzewień i zakrzewień śródpolnyh. Wierzby będące drzewem często występującym w zadrzewieniach śródpolnych są od lat kojarzone z polskim krajobrazem.
O korzyściach z zadrzewień i zakrzewień śródpolnych
Przedstawienie gatunków drzew i krzewów występujących w zadrzewieniach śródpolnych oraz sposobów ich wykorzystania – drewno, wiklina, kwiaty, owoce; przepisy kulinarne z wykorzystaniem dziko rosnących jadalnych drzew i krzewów.
O korzyściach dla rolników
Przedstawienie korzyści płynących z zadrzewień śródpolnych dla rolników np. ochrona pól przed erozja wietrzną i wodną, stworzenie miejsca bytowania dla dzikich zapylaczy, co zwiększa plony, stworzenie miejsca bytowania dla ptaków owadożernych oraz płazów będących naturalnymi antagonistami szkodników upraw, zmniejszenie zanieczyszczeń pól uprawnych przez zanieczyszczenia powstające przy ciągach komunikacyjnych.
Wystawa adresowana jest do mieszkańców gmin wiejskich, placówek oświatowych, przedstawicieli samorządów itp.
Konferencje
Podczas realizacji projektu „Święto Drzewa – wśród pól” odbędą się 2 konferencje tematyczne – w Starostwie Powiatowym w Limanowej i w Starostwie Powiatowym w Cieszynie.
Celem konferencji jest upowszechnienie wiedzy wśród mieszkańców gmin wiejskich na temat ochrony różnorodności biologicznej na terenach rolniczych, w szczególności w kontekście zmian klimatu. Głównym tematy poruszane podczas konferencji to: znaczenie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, korzyści płynące ze zrównoważonego rolnictwa oraz rola edukacji w kształtowaniu proekologicznych postaw i zachowań na rzecz lokalnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego.
Konferencje skierowane są do przedstawicieli samorządów, lokalnych organizacji pozarządowych, organizacji rolniczych i producenckich, nauczyciele, przedstawicieli
branży turystycznej z terenów wiejskich.
Imprezy
Podczas popularnych i uznanych imprez plenerowych na terenach wiejskich w makroregionie w strefie edukacji ekologicznej Klub Gaja przeprowadzi atrakcyjne zabawy i gry związane z rolą zarośli śródpolnych.
Zapraszamy na:
- Święto Tarniny w Kosorowicach w woj. opolskim – lipiec 2016
- Święto Owocobrania w Szczyrzycu, woj. małopolskie – sierpień 2016
- Festiwal Derenia w Arboretum w Bolestraszycach, woj. podkarpackie – wrzesień 2016
- Dożynki w Powiecie Cieszyńskim, woj. śląskie – sierpień/wrzesień 2016
Zapraszamy do nauki poprzez zabawę:
PLENEROWE DOMINO – poznawanie poprzez wspólną zabawę różnych gatunków roślin i zwierząt charakterystycznych dla zadrzewień śródpolnych
GRA PLANSZOWA PLENEROWA „SKOCZ W ZAROŚLA” – skacząc po planszy i wykonując zadania poznajemy funkcje jakie pełnią zarośla śródpolne
ZABAWA LEGO „DOBRY ROLNIK!” – interaktywna edukacja z pomocą klocków LEGO. Podczas zajęć uczestnicy budować będą pola z drzewami i krzewami, siedliska zwierząt i roślin oraz uczyć się na temat roli i znaczenia zadrzewień śródpolnych i rolnictwa zrównoważonego.
DIZAJN Z TARNINĄ – podczas wspólnej zabawy i uczestnicy wykonają samodzielnie nadruk symbolu krzewu tarniny lub innego gatunku (metodą stensil na torbach bawełnianych na zakupy.
ZABAWA „DRZEWO SŁÓW” – na drewnianym drzewie wyrosną karteczki z wierszami polskich poetów, opisującymi piękno drzew i krzewów w krajobrazie i ich znaczenie w kulturze i historii naszego kraju; podczas zabawy edukator wybierze wiersz dla każdego uczestnika.
Lokalne inicjatywy
Zapraszamy wszystkich mieszkańców terenów wiejskich – placówki oświatowe, samorządy, instytucje, nadleśnictwa do podejmowania lokalnych inicjatywy na rzecz ochrony i odtwarzania zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, m.in. sadzenia drzew i krzewów wśród pól, organizacji konkurów, happeningów, lekcje tematyczne i zajęć w terenie poświęconych zadrzewieniem śródpolnym i ich znaczeniu w ochronie bioróżnorodności na terenach rolniczych.
Placówki, które zgłoszą swój udział w tym przedsięwzięciu otrzymają we wrześniu 2016 roku pakiet bezpłatnych materiałów edukacyjnych. Najciekawsze inicjatywy podjęte przez uczestników zostaną nagrodzone.